چربي، عامل چاقي نيست!

به انبوه لباس هاي روي تختخواب نگاه كرد؛ دامن و شلوارهايي كه امروز پوشيدن آنها برايش رويا بود. روباني برداشت و به دور كمرش بست. باز كرد و اندازه گرفت؛ يك بند انگشت بلندتر از ماه قبل. آهي از ته دل كشيد و آرزويش را فرو خورد. ديگر هرگز نمي توانست لباس هاي محبوبش را بپوشد. با خودش عهد كرد:« ديگر حتي يك لقمه نان هم نمي خورم». سر ميز شام براي خودش بشقاب نگذاشت و از غذاي لذيذ روي ميز چيزي نخورد. مدام به شكم بزرگش فكر مي كرد:« فردا مي روم و در كلاس بدنسازي ثبت نام مي كنم». بايد راه حلي براي مشكلش پيدا مي كرد« حذف هر سه وعده غذا و تمام روز ورزش تند. صداي قار و قور شكمش را نشنيده گرفت:« بگذار از گرسنگي بميرم.» روزهايي را به ياد آورد كه زيبايي و تناسب اندام او زبانزد همه دوستان بود. بغض گلويش را فشرد. از خودش متنفر بود چون نمي توانست ميل ديوانه وارش را به خوردن غذا مهار كند. هر بار تصميم مي گرفت، وعده هاي غذا را پشت سر هم حذف مي كرد، اما بعد از گذشت يكي، دو روز ضعف و سستي اراده اش را در هم مي شكست...خودش را نمي بخشيد.
تحقيقات اخير نشان مي دهد كه كنترل وزن فقط با ورزش و تغذيه مناسب ممكن نيست. عادات غذايي، تعداد دفعات صرف غذا، خوردن غذا در خارج از خانه، حذف يك وعده اصلي و عواملي از اين قبيل در ايجاد چاقي نقش مؤثري دارند. چاقي عامل اصلي در ابتلا به بسياري از امراض كشنده و سرطان هاست. يك متخصص تغذيه معتقد است كه ميزان كالري لازم طي روز بايد تقسيم و در چند نوبت تأمين شود.
در حقيقت تقسيم بندي كالري طي روز و خوردن متناوب غذا،‌ به ثابت نگه داشتن سطح انسولين خون كمك مي كند. سطح ثابت انسولين خون نيز موجب مهار احساس گرسنگي و تنظيم ذخيره سازي چربي در بدن مي شود.

مشكل رو به رشد چاقي
 

چاقي در آمريكا يكي از بزرگترين معضلات بهداشتي است. چاقي تنها خطر ابتلا به بيماري هاي قلبي و ديابت را افزايش نمي دهد. رابطه معناداري ميان چاقي و انواع مختلف سرطان يافت شده است. مطالعه اي كه به تازگي انجام شده، نشان مي دهد كه با حفظ وزن مناسب، از حدود 90 هزار مورد مرگ به دنبال سرطان در هر سال پيشگيري مي شود. طي دو دهه اخير بيماري چاقي به شدت در آمريكا افزايش يافته است. بر اساس گزارش يك مؤسسه تحقيقاتي بيش از 60 درصد آمريكايي ها اضافه وزن دارند و نسبت قد به وزن در آنان بيش از 25 است. حدود نيمي از اين افراد، يعني 27 درصدشان چاق محسوب مي شوند. نسبت قد به وزن در افراد چاق برابر يا بيش از عدد 30 است. در سال 1980 تنها 15 درصد مردم آمريكا چاق بودند. عادت هاي غلط غذايي، مصرف بيشتر و تنوع غذايي از علل اين افزايش آمار هستند.
در تحقيق مذكور، عادات تغذيه اي 500 فرد بالغ 20 تا 70 ساله بررسي شد. سطح كلسترول خون اين افراد پايين تر از مقادير خطرساز نگه داشته شد. همچنين محققان در يك دوره يك ساله، عادات غذايي و ساعات ورزش آنان را ثبت كردند. وزن اين افراد نيز به تناوب اندازه گيري شد. مقدار كالري دريافتي در تمام اين افراد محاسبه و سه عادت تغذيه اي مرتبط با چاقي در آنان بررسي شد. نتايج اين تحقيق نشان داد احتمال بروز چاقي در افرادي كه چهار مرتبه يا بيشتر در طول روز غذا مي خورند، در مقايسه با افرادي كه سه بار يا كمتر غذا مي خورند كمتر است. مطالعات قبلي نيز نتايج مشابهي را نشان داده بودند. خوردن غذاهاي حجيم در دفعات كم باعث بالا رفتن ناگهاني سطح انسولين خون و در نتيجه ذخيره شدن چربي بيشتري در بدن مي شود.
عامل ديگري كه در ابتلا به چاقي نقش دارد، صرف غذا در خارج از خانه است. افرادي كه به طور مداوم صبحانه يا ناهار خود را در رستوران مي خورند، دو برابر بيش از سايرين به چاقي دچار مي شوند. رستوران ها غذاهاي پركالري كه حاوي مقدار زيادي چربي هستند به مشتريان عرضه مي كنند. از طرفي مردم تمايل زيادي به خوردن غذاهاي پرحجم در رستوران دارند. هنگامي كه به رستوران دعوت مي شويد، تحت هيچ شرايطي حاضر به صرف نظر كردن از غذاي موردعلاقه خود نيستيد. به علاوه باقي گذاشتن قسمتي از غذا را هم اسراف مي دانيد. پس هر آنچه در رستوران سرو مي شود را مي خوريد. البته تاكنون ارتباط ميان چاقي و صرف غذا در رستوران از نظر علمي ثابت نشده است.

چربي، عامل چاقي؟
 

مخالفان اين جمله كه چربي چاق كننده است كم نيستند. به اعتقاد آنان هرچند در سال هاي اخير مصرف چربي به ميزان قابل توجهي كاهش يافته است، اما هنوز افزايش وزن و چاقي ادامه دارد. به عبارتي چربي متهم اصلي نيست. به نظر بسياري از متخصصان تغذيه اگر چه درصد كالري دريافتي از چربي كاهش يافته است، مواد پر كالري ديگري جانشين آن شده اند. دانشمندان معتقدند كه وجود مقداري چربي در رژيم غذايي روزانه لازم است. در حقيقت تأمين 20 تا 35 درصد از كل كالري موردنياز بدن از چربي توصيه مي شود.
به هر شكل تصميم گيرنده نهايي خود شما هستيد. مي توانيد به جاي خوردن چربي هاي اشباع شده كه كلسترول خون را بالا مي برند، از چربي هاي غيراشباع استفاده كنيد. چربي زيتون، ذرت، آفتابگردان و ميوه هاي مغزدار مانند گردو، فندق و پسته از نوع غيراشباع است. اين نوع چربي ها ميزان انسولين خون را تنظيم مي كنند و مانع از ابتلاي شما به امراض قلبي مي شوند. اما اين نكته را به خاطر داشته باشيد كه حتي چربي هاي سالم و غيراشباع مقدار زيادي كالري وارد بدن مي كنند.

مواد قندي، مقصر اصلي چاقي؟
 

اين تصور كه تمام موادغذايي حاوي قند مضرند، صحيح نيست. مواد قندي پيچيده مانند صيفي جات، ميوه ها و بنشن، اجزاي اصلي رژيم غذايي سالمند. فيبر موجود در اين گروه ها با پر كردن حجم معده مانع از دريافت و جذب كالري بيشتر مي شود. جذب كمتر موادغذايي نيز از بالا رفتن ناگهاني قند خون جلوگيري مي كند. بنابراين تمام مواد قنددار، مضر و چاق كننده نيستند. حذف مواد غذايي قنددار از رژيم روزانه و جانشين كردن مواد فيبردار، مانند سبزيجات، به تناسب اندام شما كمك خواهد كرد.
منبع: نشريه كوچه ما، شماره 8.